Россия Федерация

«Россей» соруу да бу бетге келтиреди; башха магъаналарына да къарагъыз: Россей (магъаналары).

Россей Федерация, Россей^[2] (орус. Российская Федерация, Россия, РФ) — Евразияда (Европаны кюнчыгъыш джанында эмда Азияны Шимал джанында) орналгъан къралды. Джерини ёлчеми бла эм уллу къралды Джер юсюнде (17 075 400 км² неда 11,46 % (1/9) саулай къургъакъ джерни, неда 12,65 % (1/8) адам джашагъан джерден).

Россей, Россей Федерация

Россия, Российская Федерация


Гимн	Россейни кърал гимни

Административ билги
Оноу формасы	Президент-парламент республика
Президент	Владимир Путин
Премьер-министр	Михаил Мишустин
Тил(лер)и	Орус тил
Ара шахары	Москва

География билги
Уллу шахар(лар)ы	Москва, Санкт-Петербург, Новосибирск, Екатеринбург, Нижний Новгород,Уфа,Казань,Омск,Оренбург
Бютеу территориясы	17 075 400 км² (дунияда 1-чи)
Сууну юсю	13 %
Сагъат бёлгеси	UTC +2…+12

Тарих билги
Къуралгъаны	862 джыл^[1]

Демография билги
Бютеу халкъы (2010)	141 927 297 адам адам (дунияда 9-чу)
Къалынлыгъы	8 адам/км²

Экономика билги
БИП (номинал) (2008)	$ 2 225 трлн (7-чи)
БИП (ном.) адам башына	$ 16 239
Валютасы	Россия рубль (RUB, RUR)

Башха билги
Домен(лер)и	.ru, .su, .рф
Телефон коду	+7

Халкъыны саны — 141 867 540 адам. Адам саны бла Россия Джер юсюнде тогъузунчу орундады. Халкъны кёбюсю — 73,1 % шахарлада джашайды. Халкъны къурамындан 79,83 % оруслуладыла. Россейни кърал тили — орус тилди.

Россейни 18 кърал бла чеклери барды, аладан джер бла: Норвегия, Финляндия, Эстония, Латвия, Литва, Польша, Белоруссия, Украина, Хачыпсы (Абхазия), Гюрджю, Къыбыла Тегей, Азербайджан, Къазакъстан, Къытай, Монголия, Шимал Корея; тенгиз бла — Япония, АБШ.

Россейни ара шахары Москвады. Россейде 11 шахар барды адам саны 1 миллиондан кёб, ала: Москва, Санкт-Петербург, Новосибирск, Екатеринбург, Тёбен Новгород, Самара, Омск, Къазан, Челябинск, Дондагъы Ростов, Уфа.

Тарихи

Политикасы

Россей 83 административ-территориал биримлеге бёлюнеди, аланы ичинде 21 республика (энчи къраллыкъла). Россей Федерацияны Конституциясына кёре ол федератив демократ къралды.

Президенти — Владимир Путин. Премьер-министри — Михаил Мишустин.

Эм уллу политика партия «Бирлешген Россия» («Единая Россия»).

Халкъы

Биринчи кере саулай халкъ санау Россей Империяда 1897 джыл ётгенди. Ол санаугъа кёре къралда — 67 миллион бла 473 минг адам джашагъанды. 1950—2008 джыллада халкъны саны тюрленнгенин график кёргюзтеди:

Россияны 1950—2008 дж. халкъ саны тюрленнгени

Миллетлери

Россейни миллетлери 2020
№	миллет	ㅤㅤㅤㅤㅤбитеу саныㅤㅤㅤㅤㅤ	%
1	оруслула	▼105 579 179	71.73
2	татарлыла	▼4 713 669	3,20
3	нокъчиле (чеченлиле)	▲2 942 961	1,14
4	башкъуртлула	▼1 571 879	1,07
5	чувашлыла	▼1 067 139	0,73
6	аварлыла	▲1 012 074	0,69
7	эрменлиле	▼946 172	0,64
8	украинлиле	▼884 007	0,60
9	къабарты-черкеслиле	▲638 101	0,44
10	даргинлиле	▲626 601	0,43
11	казакълыла	▼591 970	0.40
12	къумукълула	▲565 830	0,38
13	галгъурлула (юнгюшлюле)	▲517 186	0,35
14	лезгинлиле	▲488 608	0,33
15	тегейлиле	▼485 646	0,33
16	мордвинле	▼484 450	0,33
17	якутлула	▲478 409	0,33
18	каджарлыла (азербайджанлыла)	▼474 576	0,32
19	бурятлыла	▼460 053	0,31
20	марийлиле	▼423 803	0,29
21	удмуртлула	▼386 465	0,26
22	къарачай-малкъарлыла	▲351 315	0,25
23	таджиклиле	▲350 236	0,24
24	узбеклиле	▲323 278	0,22
25	тувалыла	▲295 384	0,20
26	къырым татарлыла	▲257 592	0,18
27	белоруслула	▼208 046	0,14
28	немчала	▼195 256	0,13
29	къалмукълула	▼179 547	0,12
30	лаклыла	▼173 416	0,12
31	чыганлыла	▼173 400	0,12
32	табасаранлыла	▲151 466	0,10
33	комиле	▼143 516	0,10
34	башха миллетле	2 411 226	1,66
35	миллетин айтмагъанла	16 594 759	1,01

Белгиле

↑ «Варягла» чакъырылгъан тарих дата, Россияны къраллыкъ тарихи тохтаусуз ол датадан саналыб башлайды. Бусагъатдагъы халда Россия Федерация (РСФСР) 1917 джыл 7 ноябрда къуралгъанды. 1991 джыл 25 декабрдан бери бусагъатдагъы атын джюрютеди.
↑ Къарачай-малкъар сёзлюк (адабиятдан юлгюле).

Бу, Россияны юсюнден тамамланмагъан статьяды. Сиз болушургъа боллукъсуз проектге, тюзетиб эм информация къошуб бу статьягъа.

[1] «Варягла» чакъырылгъан тарих дата, Россияны къраллыкъ тарихи тохтаусуз ол датадан саналыб башлайды. Бусагъатдагъы халда Россия Федерация (РСФСР) 1917 джыл 7 ноябрда къуралгъанды. 1991 джыл 25 декабрдан бери бусагъатдагъы атын джюрютеди.

[GKS_AREA-2] Къарачай-малкъар сёзлюк (адабиятдан юлгюле).

[2]

[1]