Европаны Кенгеши

Европаны Кенгеши

██ Он къурагъан член ██ сонградан къошулгъанла ██ Пароламент меджилисинде сынамчы къралла ██ Министрле комитетинде сынамчы къралла ██ официал кандидат

Аралыгъы

Страсбург, Франция

Членлик

47 Европачы кърал
5 сынмачы (Кенгеш)
3 сынамчы (Ассамблея)

Къуралыуу

Лондон кесамат
5-чи май 1949

Веб-сайты

http://www.coe.int/

Европаны Кенгеши (ингил. Council of Europe; фр. Conseil de l'Europe) 1949 джылда Европаны кенглигинде адам хакъланы, демократия эм законлукъну башлыгъын къорур ючюн къуралгъан, правительствола арасы къуралышды. Европа Бирликден башха организацияды. Европа Инсан Хакъларыны Сюдю Европаны Кенгешине байланыбды. Европаны Кенгешине Беларусь, Ватикан эмда Къазахстан тышында бютеу Европа кърал киреди. Европа Бирлик бла Европаны Кенгешини бир-бирине къатышыдрыуну баш чуруму эки къуралыш да бир байракъны хайырландырыуду. Бу байракъ Европаны Кенгешини байрагъы саналады, Европа Бирлик бу байракъны эркинлик бла хайырланады.

Къуралыуу тюзет

1949 джылны 5-чи майында 10 кърал — Бельгия, Дания, Италия, Люксембург, Нидерландла, Норвегия, Швеция эмда Уллу Британия — аралыгъы Старсбургну сайлаб Европаны Кенгешини къурауну юсюнден ангылашыугъа къол салгъандыла. Бусагъатда бу организацияда 47 кърал барды. Кенгешми ишлеу сфералары адам хакъла, медия, саулукъ сакълау, окъуу, культура, спорт, табигъат эмда аны кибик адам джашауну областларыдыла.

Къатышхан сферасы тюзет

Къуралыш Европа Бирлик бла бир байламы да болмагъан организацияды. Алай а бусагъатда Европа Бирлик Европаны Кенгешини байрагъын хайырланыб къоймай, терен ишбирлик да бардырадыла. Кёб къралда Европа Бирлик бла Европаны Кенгеши ортакъ проектлени бардырадыла. Европаны Кенгеши бла Европа Бирликни Министрле Кенгешини бир-бири бла къатышдырыргъа джарамайды. Кенгешни бюджети кирген къралланы адам саны эмда адам башына хайырына кёре саналгъан взносладан къуралады. 2002 джылда бюджети 169 миллион евро чакълы бир болгъанды. Кенгешни официал тиллдери ингилиз. эм француз тилледиле. Кенгешни Секретариятына башчы беш джылда бир кере сайланады, бусагъатда башчылыкъ Торбьорн Ягланд этеди.

Къошулгъан къралла тюзет

Аллындан 10 кърал къурагъанды:

Къошулгъан заманына кёре къралла:

Европаны Кенгешине кирген къралла

Тюрк^a	9-чу август 1949
Греция^a	9-чу август 1949
Исландия	7-чи март 1950
Германия^b	13-чю июль 1950
Австрия	16-чы апрель 1956
Кипр	24-чю май 1961
Швейцария	6-чы май 1963
Мальта	29-чу апрель 1965
Португалия	22-чи сентябрь 1976
Испания	24-чю ноябрь 1977
Лихтенштейн	23-чю октябрь 1978
Сан-Марино	16-чы ноябрь 1988
Финляндия	5-чи май 1989
Маджар	6-чы ноябрь 1990
Польша	26-чы ноябрь 1991
Болгария	7-чи май 1992
Эстония	14-чю май 1993
Литва	14-чю май 1993
Словакия	14-чю май 1993

Чехия	30-чу июнь 1993
Словакия	30-чу июнь 1993
Румыния	7-чи октябрь 1993
Андорра	10-чу октябрь 1994
Латвия	10-чу февраль 1995
Албания	13-чю июль 1995
Молдавия	13-чю июль 1995
Шимал Македония^c	9-чу ноябрь 1995
Украина	9-чу ноябрь 1995
Россия	28-чу февраль 1996
Хорватия	6-чы ноябрь 1996
Гюрджю	27-чи апрель 1999
Азербайджан	25-чи январь 2001
Армения	25-чи январь 2001
Босния эм Герцеговина	24-чю апрель 2002
Сербия^d	3-чю апрель 2003
Монако	5-чи октябрь 2004
Черногория	11-чи май 2007

^a Европаны Кенгешини тамалын салгъан къралгъа саналады.
^b 1950 джыл Кюнбатыш Германия бла Франция оккупациясындагъы Саарлан да ортакъ членле болгъандыла. 1951 джыл Кюнбатыш Германия толу член болгъанындан сора, Саарланд 1955 джылда бардырылгъан референдумдан сора, 1956 ортакъ членликден чыкъды. Совет оккупация зонадагъы ГДР бу Кенгешге чырт кирмгенеди. 1990 джыл Германияны бирлешгенинден сора кюнчыгъышдагъы беш штат Германияны Федератив Республикасына кирдиле эмда Кенгешге къошулгъан саналдыла.
^c «Алгъынгы Югослав Республика Македония» ат бла къошулдгъанды (кавычкаланы ичинде).^[1] Къралланы асламысы конституцияда джюртген аты бла таныйды.
^d Аллында Сербия-Черногория болуб къошулгъанды.

Европаны Кенгешине кандидат къралла: