Ве́на — Австрияны федерал ара шахарыды, аны бла бирге Австрияны тогъуз федерал джерлерини бириди, тёрт джанындан Австрияны башха джери — Тёбен Австрия бла къуршоуланыбды. Къралны кюнчыгъыш джанында орналгъанды. Венада джашагъан адамланы саны 1,68 млн чакълы бир бола кетеди (2008); шахар тёгерекде джашагъанла бла бирге — 2,3 млн адам чакълы бир. Венада джашагъанланы саны бютёу къралны халкъыны тёрт этиб бири болады. Алай бла Вена, Австрияны эм уллу шахарына саналады, Европа Бирликни уллу шахарларыны ичинде тогъузунчу орундады. Австрияны культура эмда политика аралыгъыды.
Вена, Нью-Йорк бла Женевадан сора, БМО-ну ючюнчю резиденция-шахарыды. Вена халкъла арасы аралыкъда кёб тюрлю халкъла арасы организацияла орналыбды.
Кёб джюзджыллыкъланы Вена, Габсбургланы резиденция шахары болгъанды, аны бла бирге Сыйлы Рим империяны ара шахары. 1910 джылгъа Венада эки миллиондан аслам адам джашагъанды, шахар, дунияда тёртюнчю орун алгъанды. Биринчи дуния къазауатдан сора адам саны тёрт этиб бирге азайгъанды.
Амстерда́м — Нидерландланыара шахары эмда эм уллу шахарыды. Шимал Голландия провинцияда, къралны кюнбатышында, Амстел суу бла Эй сууну аякъларында орналгъанды. Амстердам, Шимал тенгизге канал бла байланыбды.
2010 джылны октябрына Амстердам муниципалитетде джашагъан адамланы саны 767 849 болгъанды. Тийреси бла бирге (шахар округ) шахарда — 2,2 млн адам джашайды. Амстердам, Европада 6-чы болгъан Рандстад агломерациягъа киреди.
Шахарны аты эки сёзден къуралгъанды: Амстел бла дам. Амстел, къатында саркъгъан сууну атыды, дам а уа «дамба» сёздю. XII ёмюрде бу, гитче чабакъчы элчик болгъанды, алай а Нидерландланы Алтын ёмюрлерини заманында, Амстердам дунияны эм магъаналы портларыны бири эмда уллу сатыу-алыу аралыкъ болгъанды.
Самтер фортну бомбалау (1861). Джордж Эдвард Перинни сураты (1837-1885)
Самтер форт ючюн сермешиу (ингил.Battle of Fort Sumter; 12—13 апрель 1861 джыл) — Къыбыла Каролина штатны Чарльстон шахарыны къатындагъа Самтер фортну блокадасы, бомбалауу эмда алыуу болгъанды. Бу сермешиу, АБШ-да граждан къазауатны башланыууна формал чурум болгъанды.
Къыбыла Каролина, Авраам Линкольнну 1860 джылда сайлаулада хорлагъанындан сора кёб турмай сецессиясыны юсюнден баямлайды, 1861 джылгъа дагъыда алты къыбыла штат быллай баямлаула этедиле. 7-чи февралда джети штат, Американы Конфедератив Штатларыны болджаллы конституциясын мюкюл этедиле эмда Алабама штатдагъы Монтгомери шахарны болджаллы ара шахар этедиле. Февралда Вашингтонда мамырлыкъ конференция джыйылады, алай а кризисни тыялмайды. Къул тутхан башха штатла Конфедерациягъа кирирге унамайдыла.
Конфедерацияны аскерлери Самтерден къалгъан тёрт федерал фортну кючлейдиле, президент Джеймс Бьюкенен официал халда протест этеди, алай а аскер акцияладан артха турады, эмда аскер хазырланыула бардырыргъа таукел болмайды. Массачусетс, Нью-Йорк эмда Пенсильвания штатланы губернаторлары эсе уа сауут сатыб алыб башлайдыла, кеси разылыгъы бла адамланы да джыядыла.
Берли́н операция — совет аскерлени Экинчи дуния къазауатны кюнчыгъыш-европачы сермешиу театрында ахыр стратегиялы операцияларыны бири болгъанды, ол операцияны баргъанында Къызыл Аскер Германияны ара шахары Берлинни кючлегенди, эмда Уллу Ата Джурт Къазауат бла Экинчи дуния къазауатны Европада хорлам бла бошагъанды. Операция 23 кюнню баргъанды — 16-чы апрелден 8-чи майгъа дери, ол кюнлени ичинде совет эмда поляк аскерле кюнбатышха 100—220 км теренликге киргендиле. Сермешиулени фронтуну кенглиги — 300 км болгъанды. Операцияны къурамында: Штеттин-Росток, Зелов-Берлин, Котбус-Потсдам, Штремберг-Торгаус эмда Бранденбург-Ратен фронт алгъа уруш операцияла бардырылгъандыла.
.jpg)
