Ыйых кюн

Ыйых кюн — шабат кюн бла баш кюнню арасында ыйыкъны кюнюдю. Тарихчи Шаманланы Ибрагимни айтханына кёре, къарачай-малкъар тилде ыйых сёз — буруннгутюркча ыйык/ыдык («сыйлы, шыйых») сёзден къуралгъанды.

«Ыйых кюн», А. П. Рябушкинни картинасы, 1889 джыл

Ыйых кюн халкъ культурада

Ыйых кюн — Тейри кюн.

Союм этсенг — ыйых кюн.

Ыйых кюн сабий тууса, къолан тууар союлур. (Ол кюн огъуна.)

Сабийине ат атарыкъ ыйых кюнню сакъласын.

Суу сугъарсанг, дарман хане джыйсанг — ыйых кюн.

Ыйых кюнню орузламада оруну

Библиягъа таяннган иудей эм христиан орузламагъа кёре ыйых кюн, ыйыкъны биринчи, «джетинчи кюнню» (шабат кюнню) ызындан баргъан, кюнюне саналады. 321 джылда Рим империяда биринчи христиан император Константин, ыйых кюнню ыйыкъны биринчи кюню эмда солуу бла табыныуну кюню этгенди.

Бизни заманда Европаны къралларында ыйых кюн ыйыкъны ахыр кюнюне саналады. Халкъла арасы ISO 8601 стандартха кёре ыйыкъны биринчи кюнюне баш кюн саналады, ыйых кюн а уа — ахыр кюнюне. Алай а ыйых кюн официал халда АБШ-да, Израилде, Канадада эм талай африкан къралда ыйыкъны биринчи кюнюне саналады. СССР-де ыйых кюн, ыйыкъны ахыр кюнюне саналгъанды. Европаны талай тиллеринде (славян тилледе, немец тилде, фин тилде, исланд тилде) барас кюнню аты, барас кюн бусагъатда европалы къралладача ыйыкъны 3-чю кюню болмай алгъы бурун ыйыкъны 4-чю кюню болгъанын билдиреди.

Литература

орус тилде

• Бронзов А. А. Воскресного дня провождение // Православная богословская энциклопедия. — СПб.: Издание Петроград. Приложение к духовному журналу «Странник», 1902. — Т. 3. — Стб. 979
• Миклашевский А. Н. Воскресный отдых // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
• Петровский А. В. Воскресный день (в христианстве) // Православная богословская энциклопедия. — СПб.: Издание Петроград. Приложение к духовному журналу «Странник», 1902. — Т. 3. — Стб. 956
  

башха тилледе

• Barnhart, Robert K. The Barnhart Concise Dictionary of Etymology. Harper Collins, 1995. ISBN 0-06-270084-7

Викигёзенде (Wikimedia Commons'да) бу категориягъа келишген медиа-файлла табарыкъсыз: Ыйых кюн.