Шпицберген трактат
1920 джылдан Шпицберген трактат — 1920 джылны 9 февралында Парижде къол салыннган эмда Шпицберген архипелагны халкъла арасы статусун белгилеген кесаматды.
Шпицберген трактатха кёре, алгъа кишиники да болмагъан джерге саналгъан Шпицберген, Норвегияны суверенитетине тюшгенди, кесаматха къатышхан къраллагъа уа, табигъат байлыкъларын эмда джериндеги тенгизлерин эксплуатация этерге тенг эркинлик берилгенди. Норвегия, кесаматны 9-чу статьясында архипелагны территориясында тенгиз базала бла бетджанла къураргъа къоймазгъа эмда аскер къаст этиб хайырландырмазгъа борчланнганды. 1925 джылда Норвигия, Шпицбергенни официал халда Норвегия королевствону кесеги болгъанын баямлагъанды. СССР 1935 джылда Шпицберген трактатха къошулгъанды.
Бусагъат заманнга кесаматха къатышхан къралланы саны 50-ден озгъанды, аланы ичинде: Россия бла СССР-ни башха къраллары, АБШ, Уллу Британия, Германия, Франция, Япония, Нидерландла, Болгария, алгъыннгы Югославияны къраллары, Маджар, Дания, Норвегия, Польша, Чехия, Словакия, Румыния, Италия, Швеция эм башхала. Норвегияны стортинги, 1947 джылны 15 февралындан резолюциясында СССР-ни да Норвегия бла бирге Шпицбергенде энчи экономика интереслери болгъан кърал кибик таныгъанды. 1991 джылда бу хакъла Россиягъа кёчгендиле.
 Бу, тарихни юсюнден тамамланмагъан статьяды. Сиз болушургъа боллукъсуз проектге, тюзетиб эм информация къошуб бу статьягъа.
|