Имитация демократия

Кърал оноуну формалары
Анархия Аристократия Геронтократия Деспотизм Джамахирия Диархия Клептократия Корпоратократия Меритократия Милитократия Нетократия Ноократия Бир партиялы система Олигархия Охлократия Плутократия Теократия Технократия Тимократия Тирания

Имитация демократия (оноулу демократия, ингил. guided democracy, хыйылалыкъ демократия, джасалгъан демократия, квазидемократия, псевдодемократия) — къралны политика системасыны формасыды, бу системада формал халда демократ законла эмда сайлау процедураланы формал тындырыуу болса да, граждан джамагъат къралны оноууну джюрютюуюне къатышыу эмда джамагъатны властха басымы (кери байламы) азды неда минимумдады.

Имитация (оноулу, хыйлалыкъ, джасалгъан, квази, псевдо) демократия, асламысы бла доминант партиялы системалада болады. Быллай «демократияда» сайлауланы сайлауланы эсеблерин джалгъан санау бла таша диктатура къуралыргъа болады. Быллай демократия къаранчха къралда болуучанды. Оноулу демократия деб индонезиячы президент Сукарнону оноу джюрютюуюню официал концепциясыды.

Тоталитар демократия

Оноулу демократия термин тоталитар демократия терминнге джууукъду, алай а аланы къатышдырыргъа керек тюлдю. Тоталитар демократия термин израилчи тарихчи Якоб Талмонye кючю бла белгили болгъанды. Аннга дери бу ангыламны Бертран де Жувенель бла Эдуард Карр хайырландыргъандыла.

Якоб Талмонну 1952-чи джылдагъы «Тоталитар демокартияны тамырлары» (The Origins of Totalitarian Democracy) китабында адетден келген къарамла эмда догматла, джамагъатха хайырлылыкъ приоритети болгъан правительство къуралгъан къралгъа трансформация сюзюледи. Аны иши, идеялары француз революцияда ауурлугъу болгъан, француз фиолософ Жан-Жак Руссону идеяларын хыртха урууду. Кесини «Джамагъат кесаматны юсюнден» чыгъармасында Руссо адам бла къралны интереслери бирчадыла эмда къралны борчу «ортакъ талпыуну» баджарыуду деб бегитгенди.

Политикалыкъ неологизм «месих демократия» аны ишини кириунде да тюбейди: кертиликде XX ёмюрню арасыны позициясындан ахыр 150 джылны тарихи эмпирик эмда либерал демократияла бир джанындан, тоталитар эмда месих демократия башха джанындан болуб сермешиуге хазырланыуду, бусагъатдагъы дуния кризис да олду.

Ушаш халда Герберт Маркузе кесини 1964-чю джылдагъы «Бир ёлчемли адам» китабында джамагъатны былай суратлайды: «…эркинлик доминацияны кючлю адыры болургъа боллукъду. …Иелени эркин сайлау не иелени джокъ этмейди, не къулланы…».

Демократияны фиолософиясында башхалыкъла

Имитация неда тоталитар демократияны фиолосфиясы, Я. Талмоннга кёре иерархиялыкъ халда къуралгъан джамагъатны къурулушуду, анда абсолют эмда баш политикалыкъ кертилик барды, аны бютеу адамла тутадыла. Индивидуум кеси аллына бу кертиликге джеталмазлыгъы саналады, аны бла къалмай кесини джуртдашларына бу кертиликни ангыларгъа болушургъа борчуду эмда джууаблылыгъыды. Къаллай да болсун джамагъат неда энчи джумуш джюрютюу кертиликге джетер нюзюр салмай эсе магъанасызды, заманны эмда къууатны магъанасыз джоюм а уа къурутулургъа керекди. Аны ючюн, коллективни кючлендирген экономикалыкъ эмда социал имтиниуле багъалылагъа саналыдал, энчи адамны кючлендирген окъуу эмда дин а уа керексиздиле. «Сиз бир заманда гражданин да христиан да болалмазсыз», дейди Талмон, ол Руссону «лояллыкъланы къаугъалары ючюн» аргументин тамал алады.