Семенлени Къалтур
Семенлени Къалтур (1750—1850) ХIХ ёмюрню орта сюреминде Учкуланда туугъанды. Ол фахмусу бла, кючю-къарыуу бла да халкъны арасында аты айтылыб тургъан адам болгъанды. Джамагъат эси сакълагъан хапарлагъа кёре, чыныкъгъан, хар неге да тырмашхан Къалтур тутушлада, садакъ атыуда, атлада ойнауда кишини аллына джибермегенди. Тойгъа-оюннга, джыргъа-таурухха, чамгъа-накъырдагъа уста болгъаны себебли, къууанчлада анга алгъыш айтдырыргъа, джырлатыб тынгыларгъа бек сюйгендиле. Аны эм бек сюйген иши мараучулукъ, уучулукъ болгъанды.
Къалтурну бир къауум джырлары, алгъышлары, назмулары, айтышлары тас болмай эндиге джетгендиле. Ала джырчыны терен фахмусуна, эслилигине шагъатдыла. Анга: «…къарачай-малкъар халкъны тюнгюч джырчысы», – дейдиле. Семенлени Къалтур 1808-1811 джыллада Къарачайда кёб адамны къыргъан эминадан да сау къалыб (юй бийчеси бла алты сабийи ёлгендиле), джангы юйдегисинден да, артында тёрт джашын къоюб, ХIХ ёмюрню ал джарымында ауушханды.
Энчи китаблары
тюзет- Къалтур. Назмула. Карачаевск, 2003. Китабны джарашдыргъан Семенлени А.
Джыйым китаблада
тюзет- Тынгысыз джюрекле. Черкесск, 1979.
- Къарачай-малкъар адабиятны антологиясы (тюрк эмда къарачай-малкъар тилледе). Ал сёзню Хаджиланы Т. джазгъанды. Джарашдыргъанла: Хаджиланы Т., Хапчаланы Т., Геляланы А. Анкара, 2002.
- Къарачай поэзияны антологиясы (XVIII-XX ёмюрле). Ал сёзню Байрамукъланы Ф.И. джазгъанды. Китабны джарашдыргъанла: Байрамукъланы Ф.И., Акъбайланы А.А., Москва, 2005.
Чыгъармачылыгъыны юсюнден
тюзет- Къалтур. // Ортабайланы Р. Тынгысыз джюрекле. Черкесск, 1979.
- Къалтур. // Ортабайланы Р. Къара сууну къатында. Черкесск, 1981.
- Семенлени Къалтур. // Къагъыйланы Н. Кюренли джазыула. Карачаевск, 2001.
Джибериуле
тюзет- Семенов Калтур (орус.)
 Бу, белгили адамны юсюнден тамамланмагъан статьяды. Сиз болушургъа боллукъсуз проектге, тюзетиб эм информация къошуб бу статьягъа.
|