Мэйдзи реставрация
Мэйдзи реставрация (яп. 明治維新 Мэйдзи Исин?), дагъыда Мэйдзи Исин неда Мэйдзи Революция кибик белгилиди, — Японияны социал эмда политикалыкъ системасында терен тюрлениулеге келтирген, бир-бири ызындан «сынджыр» халда келген болуулагъа айтылады. Тёртджыллыкъ кёзюуню баргъанды — 1866-1869 джыллада, ол кёзюуге Эдо кёзюуню ахыр джыллары бла Мэйдзи кёзюуню ал джыллары киргенди. Мэйдзи реставрация Японияны кюнбатыш къраллагъа ачылыуундан сора болгъанды.
1866 джыл Сацума бийликни башчысы Сайго Такамори бла Тёсю бийликни башчысы Кидо Такаёсини арасында альянс къуралады, андан башланады Мэйдзи реставрация. Бу эки алчы император джанлы болгъандыла. Алгъын бу эки бийлик бир-бирине къаршчы болгъанды. Аланы альянслары Сакамото Рёманы болушлугъу бла къуралгъанды, баш нюзюрю Токугава сёгунатны (бакуфу) аудуруу эмда императорлукъ властны орнуна салыу болгъанды.
Бакуфу правительствону оноуда турууу официал болуб 1867 джылны 9-чу ноябрында бошалгъанды. Ол заманда Токугава тукъумдан 15-чи сёгун, Токугава Ёсинобу, «кесини оноу хакъларын Императоргъа бергенди» 10 кюнден кеси да отставкагъа кетгенди. Ёсинобуда власть къалса да, буду «реставрацияны» тамыры.
Кёб турмай, 1868 джылны январында Босин къазауат башланнганды. Тоба-Фусимиде сермешиуде Сацума бла Тёсю бийликлени аскери алгъыннгы сёгунну аскерин дженгеди, бу хорлам, императоргъа Ёсинобудан бютеу властны сыйырыргъа мадар береди. Къазауат 1869 джылны майында бошалгъанды. Аны бла бирге Мэйдзи реставрацияны кёзюую да бошалады.
Мэйдзи реставрацияны алчылары аланы болушлукълары бла Японияда имераторлукъ оноуну орунуна келиуюн баямлагъандыла. Алай а кертиликде алай болмагъанды — власть Токугава сёгунатны правительствосундан, аланы хорлагъан дайме олигархланы къолларына тюшгенди. Бу олигархла асламысы бла Сацума (Окубо Тосимити) эмда Тёсю провинцияладан болгъандыла.
Мэйдзи реставрацияны алчылары
тюзетМэйдзи реставрация Японияда императорлукъ оноуну орунуна келтиргенди, аны башчыларыны талайы кечирек Япониягъа премьер-министр болгъандыла.
- Окубо Тосимити (1830—1878)
- Кидо Такаёси (1833—1877)
- Сайго Такамори (1827—1877)
- Ивакура Томоми (1825—1883)
- Ито Хиробуми (1841—1909)
- Курода Киётака (1840—1900)
- Мацуката Масаёси (1835—1924)
- Ояма Ивао (1842—1916)
- Сайго Цугумити (1843—1902)
- Ямагата Аритомо (1838—1922)
- Иноуэ Каору (1835—1915)
- Сайондзи Киммоти (1849—1940)
Эсеблери
тюзетМэйдзи реставрация Японияны индустриализациясын къызыулашдыргъанды, 1905 джылда Япония дунияны деу къралларыны бири болгъанды.
Литература
тюзет- Beasley, W. G. The Rise of Modern Japan: Political, Economic and Social Change Since 1850. St. Martin’s Press, New York 1995.
 Викигёзенде (Wikimedia Commons'да) бу категориягъа келишген медиа-файлла табарыкъсыз: Мэйдзи эра.
|