Синан
Мимар Синан неда Къоджа Мимар Синан Агъа (Синанеддин Юсуф — Абдулменнанны джашы Синан[1]; осман тюрк тилде: قوجه معمار سنان آغا; туугъаны — 29 май 1489 джыл,ёлгени — 9 апрель 1588 джыл) — Османлы къралда баш архитектор эмда къурулушда башчылыкъ этиб тургъан белгили адамды. I Сулейман, II Селим эм III Мурат патчахланы заманларында баш архитектор болуб ишлеген Мимар Синан, этген чыгъармалары бла озгъан заманлада эмда бусагъатлада дуния танылгъан бир фахмуду. Эм баш чыгъармасы, «усталыгъымы чыгъармасы» деген, Селимие межгитди[2].
| Мимар Синан | |
 | |
| Туугъаны | 1489 джыл, майны 29-да Кайсери, Османлы кърал |
|---|---|
| Ёлгени | 1588 джыл, апрельни 5-де (98 джыл) Стамбул, Османлы кърал |
| Этген иш(лер)и | архитектор |
Биографиясы
тюзет
Синанеддин Юсуф, Кайсери илни Агрианос[3] (бюгюн — Агрынас) элинде христиан (эрмен[4][5][6][7] неда грек[8][9][10][11][12]) юйдегиде туугъанды. 1511 джылда Селим солтанны заманында янычарлагъа алыныб Стамбулгъа келеди[13].
Сулейман солтанны янычарлары бла бирге Австриягъа джюрюшге къошулады, андан сора Синанны фахмусу эслениб ол кадет джаяу корпусха башчылыкъ этиб башлайды, кечирек Австриядагъы 62-чи мараучу корпусха башчылыкъ этгенди.[14] Кесини къуллугъуну заманында Синан, къалалыны, мекамланы тоб бла чача, аланы къарыусуз, джукъа джерлерин эсге алыргъа кюрешгенди.
1535 джыл Багдадха джюрюшде патчах сакълауулну башчысы болуб къошулгъанды, эмда Ван кёлде бетджанла ишлетгенди.
1537 джыл султан аскер корпус бла бирге Молдавиягъа чабыыулгъа къошулгъанды, анда Сулеймана Биринчини, Прут сууну юсю бла талай кюннге кёпю ишлеб кёзюне илиннгенди.[15]
Бу компанияланы бютеуюнде Синан кесин фахмулу инженер, асыулу архитектор кибик кёргюзгенди. 1538 джыл Мисирни ара шахары Каир алыннганында, султан аны шахаргъа баш архитектор этиб салады эмда шахарны планында болмагъан эмда келишмеген мекамны чачаргъа эркинлик береди.
1539 джыл баш везир Челеби Луфти Паша болады, Синан Каирден чакъырылыб Стампылгъа баш архитектор болады. Орнуну аты алай болсада Синан ишде бютеу Осман империяда къурулушха джууаблы болгъанды.
Кесини джашауунда Синан 375 мекям ишлегенди- межгитле, школла, аш юйле, больницала, акведукла, кёпюрле, къалала, хамамла эмда башхала.
1588 джылны 7-чи февралында ауушханды. Сулеймание Межгитни къыбарларында басдырылгъанды.
Галерея
тюзет-
Сулеймание Межгит, аллында солда - Рустам Паша межгит -
Сулеймание межгитни ичи -
Синанны тюрбеси -
Эдирнеде 1575 джыл ишленнген Селимие межгит -
Селимие межгитни куббеси -
Михрима-Султан межгит -
Рустам Паша межгитни галереясыны онг къабыргъасы -
Хаммам Хасеки-Хуррем -
Шехзаде межгит -
-
Мехмут Паша Межгит -
Вишеградда кёпюр
.jpg)
Джибериуле
тюзетБелгиле
тюзет- ↑ Атасыны аты Абдулменнан болмагъанды. Османлы заманда динин тюрлендиргенлени ата атларына «Аллахны къулу» ангыламда Абдуллах, Абдуррахман, Абдулменнан атланы бирин алгъан адет болгъанды
- ↑ https://web.archive.org/web/20140220035752/http://vdb.gib.gov.tr/edirnevdb/kultur/selimiye.html#sec121
- ↑ Османлыла 1573 джылда Кипрни кючлегенден сора, Кайсериде джашагъан халкъны Кипрге кёчюрюрге оноу алыннганды, алай а II Селим Акдагны къадысына "Агрианос эмда башха элледе джашагъан, архитекторланы башчысыны джууукъларын, Кипрге кёчюлюр ючюн тефтерге джазылгъан эселе да, тефтерде кетеригиз" буйрукъну джибергенди. Бу буйрукъ Синанны бу элде туугъанын энтда бир кере кёргюзеди
- ↑ "Sinan, an Armenian architect": Chisholm, Hugh. The Encyclopaedia Britannica; A Dictionary of Arts, Sciences, Literature and General Information. 1910, page 426.
- ↑ "Sinan, born an Armenian Christian": Peters, Ralph. Beyond Baghdad. 2005, page 82.
- ↑ "Although Turks today bridle at the suggestion, Sinan was probably an Armenian.": Muller, Herbert. The Loom of History. 1958, page 305.
- ↑ "the son of Greek or Armenian Christian parents": Ayliffe, Rosie. The Rough Guide to Turkey. 2003, page 145.
- ↑ Encyclopædia Britannica "Sinan" maddesi
- ↑ Byzantium and the Magyars, Gyula Moravcsik, Samuel R. Rosenbaum p. 28
- ↑ Talbot Hamlin, Architecture Through the Ages, University of Michigan, p. 208
- ↑ Mimar Sinan 16th
- ↑ Sinan'ın kökeni İbrahim Hakkı Konyalı'ya göre Rumdur. Konyalı Rumların Agrianosu bırakmadan önce Taşçıoğlu isimli bir Rum ailesinin Sinan'ın kendi ailesinden geldiğini söylediğini anlatır. Sinan'ın köyüne ilişkin belgeler içinde 1584'te yapılan tahrirde köydeki 189 vergi mükellefinin sadece beşinin müslüman olduğunu Sinan'ın Kıbrısa sürülmesini engellediği Düvenci adını taşıyan 9 hristiyan adının bu tahrirde olduğunu saptar
- ↑ Tezkiretü'l Bünyan ve Tezkiretü'l Ebniye (Yapılar Kitabı)(Mimar Sinan'ın Anıları) -Sinan'ın kendi anlatımıyla Sai Mustafa Çelebi yazmıştır TBMM kütüphanesi Bibliografik kayıt (no: 269170).
- ↑ Goodwin Godfrey, «A History of Ottoman Architecture»; Thames & Hudson Ltd., London, reprinted 2003; ISBN 0-500-27429-0
- ↑ Sinan (in Dictionary of Islamic Architecture)