Мобил телефон
Мобил телефо́н неда Хурджун телефон— тынч ташынылгъан, кабелсиз телефон системаны хайырланнган коммуникация эмда мультимедия керекди. Бусагъатда мобил байлам, бусагъатдагъы радиобайламланы эм бек джайылгъан тюрлюсюдю.
2 — Nokia 2110 series (1994)
3 — Nokia 5120 (1998)
4 — Kyocera 2135 (2002)
5 — Audiovox CDM8300 (2002)
6 — Samsung SCH-A650 (2004).
Мобил байламны тарихи
тюзет- 1946 дж. — АБШ-ны Сент-Луис шахарында, AT&T Bell Laboratories компания автомобилден телефон байламны сынауун башлагъандыланачала эксплуатацию опытного сервиса телефонной связи из автомобиля. Ол джылда СССР-де Г. Шапиро бла И. Захарченко ишлеу радиусу 20 км дери болгъан автомобиль радиотелефонну сынауларын джетишимли тындыргъандыла.
- 1947 дж. — Bell американ фирмада ишлегенле Дуглас Ринг бла Рей Янг мобил телефониягъа алтымюйюш принципни теджегендиле.
- 1956 дж. — Стокгольмда, Гётебергда эмда Мальмода (Швеция), Mobile System A (MTA) автомат автомобил телефон ауну биринчи кёзюую ишлеб башлагъанды.
- 1957 дж. — Москвадан инженер Л. И. Куприянович биринчи сынау мобил телефон ЛК-1 этиб кёргюзгенди, аны ауурлугъу 3 кг, ишлеу радиусу 20—30 км болгъанды, батареясын ауушдурмай 20-30 сагъат ишлегенди
- 1958 дж. — СССР-де «Алтай» атлы автомобиль телефонланы граждан сервисини къурауу башланнганды.
- 1963 дж. — «Алтай» сервисни Москвада сынау хайырланыдырыуу башланнганды. 1970 джылгъа 20 совет шахар бу сервисге байланнганды.
- 1966 дж. — «Интероргтехника-66» кёрмючде, Болгария РАТ-0,5 бла АТРТ-0,5 телефонла эмда тамал станция РАТЦ-10 кёргюзгенди, ол станциядан бир заманда 6 мобил телефон ишлерге мадар болгъанды. Кечирек 69 эмда 699 телефон ишлерча моделле да чыгъарылгъандыла. Система болгар индустрия бла ведомство байламгъа джораланыб чыгъарылгъанды эмда 90-чы джыллагъа дери хайырландырылгъанды.
- 11 апрель 1972 дж. британ фирма Pye Telecommunications, Royal Lancaster отелде Communications Today, Tomorrow and the Future атлы кёрмючдв Pocketphone 70 рациягъа салыннган автомат мобил телефонну теджегенди.
- 3 апрель 1973 дж. Мартин Купер «DynaTAC» атлы мобил телефондан сёлешгенди, аны ауурлугъу 1,15 килограмм, ёлчемлери 22,5х3,75х12,5 сантиметр болгъанды. Аккумулятору 20 минут ушакъгъа джетгенди.
- 6 март 1983 дж Motorola компания дунияда биринчи коммерциялыкъ портатив мобил телефон чыгъаргъанды — DynaTAC 8000X аппарат , аны чыгъарыуда 100 млн $ эм 15 джыл джоюлгъанды. Телефонну ауурлугъ 794 грамм болгъанды, ёлчемлери -33×4,4×8,9 см. Аккумуляторуну джерлеую сакълау режимде 8 сагъатха, ушакъ режимде эсе уа 1 сагъатха джетгенди. Сатыуда телефонну багъасы 3995 АБШ доллар болгъанды.
- 1984 джылдда мобил байламны 300 минг чакълы бир адам хайырланнганды, 2003 джылгъа уа 1,2 млрд.
- 1 июль 1991 дж. Финляндияда GSM форматда биринчи телефон чакъырыуну кюню байрамланады[1].
- 1998 джылда сенсорлу экраны бла биринчи мобил телефон чыкъгъанды.
Россияда мобил байламны тарихи
тюзет- 1991 дж. — «Дельта Телеком» Санкт-Петербургда 1991 джылны 9-чу сентябрында къуралгъанды.
- 1992 дж. — «Санкт-Петербург Телеком» компания къуралады (СПТ).
- 1992 дж. — «Московская Сотовая Связь» компанияны 1992 джыл US West (АБШ) эм Millicom International Cellular фирмала бла Москва шахар телефон ау (МГТС) ортакъда къурайдыла.
- 1992 дж. — Билайн фирма къуралады.
- 1993 дж. — Шимал-Кюнбатыш GSM (NW-GSM) компанияны къуралыуу (2002 дж. башлаб ААДж «МегаФон»)
- 1993 дж. — МТС компанияны къуралыуу.
- 1995 дж. — НСС компанияны къуралыуу.
- 2002 дж. — МегаФон компанияны къуралыуу.
- 2003 дж. — Tele2 компанияны Россиягъа кириую. 2006 джылны ахырына абонентлерини саны бла Россияда тёртюнчю оператор болгъанды. .
- 2003 дж. — Скай Линк компанияны къуралыуу.