Лайпанланы Билал

Лайпанланы Аппасны джашы Билал (1955 джыл апрелни 12-де Къыргъызстанда туугъанды) — къарачай-малкъар поэтди, Къарачай-Черкес республиканы халкъ поэтиди, СССР-ни джазыучуларыны союзуну члениди, Норвегия королевствону джазыучуларыны союзуну члениди, Халкъла арасы тюрк илмула академияны сыйлы докторуду, КъЧКъУ сыйлы докторуду, 25 китабны авторуду, публицист эмда белгили джамагъат ишчиди.

Биографиясы тюзет

Орта школну, Къызыл Къала элде бошагъанды. Урунуу джолун Ючкекен элде Микрокомпонент заводну ишчиси болуб башлагъанды. Аскер къуллутъун тындырыб, 1979-1984 джыллада Лайпан улу Москвада Горький атлы Литература институт бла МГУ-ну къурамында Азия бла Африка къралланы институтунда баш билимле алгъанды. Аны ызындан келген джыллада ГИТИС-де къарачай-малкъар тил бла адабиятны устазы (къарачай студияда окъугъанлагъа) болуб ишлегенди.

1991 джылдан башлаб, Москвада «Юйге игилик» издательствогъа башчылыкъ эте, «Ас-Алан» журналны (1998-2002), бир бёлек китабны чыгъаргъанды.

Лайпан улу талай назму китабны авторуду. Назмулары «Дон», «Знамя», «Октябрь», «Минги тау», «Ставрополье», «Бирлешлик Кавказия» журналлада басмаланнгандыла.

Ол А. Пушкинни «Маленькие трагедии», В. Шекспирни «Гамлет», М. Горькийни «Мещане», Э. Филиппону «Человек и джентельмен» деген чыгъармаларын къарачай-малкъар тилге кёчюргенди.

Литература тюзет

Энчи китаблары тюзет

  • Сенсе мени насыбым. Назмула. Черкесск, 1981.
  • Бусакъла. Назмула. Черкесск, 1986.
  • Камень и дерево. Книга стихов. М.: Советский писатель, 1988.
  • Дуния сейирлиги. Черкесск, 1990.
  • Радуга над пропастью. Стихи. М.: Молодая гвардия, 1990.
  • Джуртда джангыз терек. Назмула. М.: Молодая гвардия, 1992.
  • Пространство моего голоса. Сочинения в 3-х томах. М.: «Тейри», 1993-96.
  • Чыгъармаларыны 10-томлугъу. М.: «Тейри», 1993-98.
  • Минги таулула. Проза бла поэзия. М.: Библиотечка журнала «Ас-Алан», 1999.
  • Дуния намыс эмда Ахырат азаб. М.: Библиотечка журнала «Ас-Алан», 2002.
  • Сууаб, гюнах джазылгъан дефтерле. Назмула. М.: «Мир дому твоему», 2002.
  • Хакъ бла Халкъ... Назмула. М.: «Весь Сергиев Посад», 2005.

Джыйым китаблада тюзет

  • Тынгысыз джюрекле. Черкесск, 1979.
  • Земное ядро. Ставрополь, 1986.
  • Люблю я Кавказ. М.: Современник,1988.
  • Моё мгновенье в мире этом. Ставрополь, 1991.
  • Так это было. Том 1. М.: «Инсан», 1993.
  • Къарачай-малкъар адабиятны антологиясы. Анкара, 2002.
  • Антология литературы народов Северного Кавказа. Том 1. Пятигорск, 2003.

Чыгъармачылыгъыны юсюнден тюзет

  • Хубийланы О. Къууандыргъан назмула. // Джашау бла фахму. Черкесск, 1982.
  • Аты айтылгъанны — эки джазыуу. // Байрамукъланы Н. Тама-тама кёл болур. Черкесск, 1987,
  • Байрамукъланы Х. Поэзиябызны тамбласына къоркъмайма. // «Ленинни байрагъы», 6.09.1990.
  • Билал Лайпанов. // Писатели Карачаево-Черкесии. Буклет. Черкесск, 1991.
  • Красников Г. «Оглянись — мир ещё не разрушен». // «Литературная газета», 10.04.1996.
  • Писатели о творчестве Билала Лайпанова. // Дуния намыс эмда Ахырат азаб.
  • Библиотечка журнала «Ас-Алан». М., 2002.

Джибериуле тюзет