Болум

Болум (ингл. Universe) - алам да санына тюшген, керюрге жарагъан, не да келлик заманда керюрге жарарыкъ болмуч къурау. Болумну Аламнар илму тинтеди. Болумгъа бирде дунияны къарау бардырылгъан кесеги саналады, бирде уа аламны бир кесеги. Эртте заманда «Хар нени да» (битеу тегерекде болгъан затланы) кеп тюрлю сезле бла белгилей эдиле («Кек топ», «Алам», «Дуния», Къар-Малкъ - «Мырыт»). Хар тинтиу, хар излеу, хар сынау къарау, атомну езегине къараудан башлап, узакъ жулдузлагъа, мырытха къараудан бошап - бу барысыда Болумгъа къарау эм Болумну тинтиудю, тюзюракъ айтса уа аны кесеклерин (белюмлерин). Ол кесекле башха-башха илмуланы тинтиу ишлеридиле. Болум Уллу чачылыудан сора къуралгъанды, бир акъылгъа кере уллу чачылыугъа дери бир зат да жокъ эди, заман да угъай, болмуч да угъай. Болум къуралгъанлы 14 млрд жыл болады. Болум да бек кеп саны болгъан хедрогенди, ол Болумну 75 % алады, экинчи жерде уа гелиумду - 23 %.