Метр: Версияланы арасында башхалыкъ

Контент кетерилди Контент къошулгъанды
Addbot (сюзюу | къошакъ)
г Bot: Migrating 135 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q11573 (translate me)
г бот: хорошая статья ja:メートル; косметические изменения
Тизгин 3:
== Тарихи ==
[[Файл:Platinum-Iridium meter bar.jpg|thumb|1889 джылдан 1960 джыллагъа дери хайырланнган метрни халкъла арасы эталону.]]
Метр биринчи [[Франция|Францияда]]да XVIII ёмюрде киргенди, алгъын эки бир-бири бла эришген ангылатыуну джюрютгенди:
 
* маятникни 45° кенгликде 1 с (бусагъатдагъы ёлчемледе бу аралыкъ мыннга тенгди: <math>\frac{g}{\pi^2} \approx 0,994</math> м) ичине джарымкёзюуде чайкъалыууду.
Тизгин 14:
1799 джылда 90 % [[платина]] эмда 10 % [[иридий]] къатышдан метрни эталону этилгенди, аны узунлугъу Париж меридианны узунлугъуну къыркъ миллионундан бири болгъанды.
 
[[Наполеон Бонапарт|Наполеон]] башчылыкъ этген заманда метрик система бютеу [[Европа|Европагъа]]гъа джайылгъанды. Джангыз, Наполеон хорламагъан [[Уллу Британия|Уллу Британияда]]да узунлукъну эски ёлчемлери къалгъанды: [[дюйм]], [[фут]] эмда [[ярд]].
 
1917 джылда метрик система [[Эресей|Эресейде]]де киргенди.
1889 джылда метрни халкъла арасы эталон джангыдан алгъындан тюзюрек этилгенди. Бу эталонда платина бла иридийден этилгенди. Аны копиялары метрни узунлукъну бирими санагъан къраллагъа берилгенди. Бу эталон алкъын [[Ёлчемле бла ауурлукъланы халкъла арасы бюросу|Ёлчемле бла ауурлукъланы халкъла арасы бюросунда]]нда бусагъатдада сакъланады.
 
1960 джылдан башлаб адамла метрни эталонун затны хайырланнганны къояргъа оноу этилгенди, ол замандан башлаб 1983 джылгъа дери метр [[Вакуум|вакуумда]] [[Спектр|спектрны]] оранж сызыны (6&nbsp;056&nbsp;[[Ангстрем|Å]]) толкъунуну узунлугъуна кереленнген &nbsp;650&nbsp;763,73 санды.
Тизгин 57:
 
[[Категория:Ёлчем биримле]]
 
{{Link GA|ja}}
Чыкъгъаны — «https://krc.wikipedia.org/wiki/Метр»