Википедия

Къарачай автоном область: Версияланы арасында башхалыкъ

Интерактивная навигация по истории
← Алдагъы тюрлендириуЭндиги тюрлендириу →
Контент кетерилди Контент къошулгъанды
КёрюнюмлюВикитекст
Ernác (сюзюу | къошакъ)
14 345 тюзетиу
Тюзетиуню ачыкълауу джокъду
Ernác (сюзюу | къошакъ)
14 345 тюзетиу
гТюзетиуню ачыкълауу джокъду
Тизгин 1:
{{магъанала|Къарачай (магъаналары)}}[[Файл:Karachay.JPG|thumb|left|200px|Къарачай АО 1943 джылгъа дери]]
{{Тарих кърал
{| class="infobox bordered" align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=275 style="clear:right; margin: 0 0 1em 1em; background: #f9f9f9; font-size: 100%;"
|аты =Къарачай автоном область
|кеси аты =Qaracaj avtonom oвlast
|статусу =РСФСР-ни къурамына кирген автоном область
|гимн =
|байракъ =
|байракъны юсюнден =
|герб =
|гербни юсюнден =
|карта =Karachay.JPG
|ачыкълау =Къарачай АО 1943 джылда
|p1 =
|flag_p1 =
|p2 =
|flag_p2 =
|p3 =
|flag_p3 =
|p4 =
|flag_p4 =
|къуралгъанды =26 апрель 1926
|къурутулуннганды =12 октябрь 1943
|s1 =
|flag_s1 =
|s2 =
|flag_s2 =
|s3 =
|flag_s3 =
|s4 =
|flag_s4 =
|девиз =
|ара шахар =Микоян-Шахар
|шахарла =
|тил =[[орус тил|орус]], [[къарачай-малкъар тил|къарачай-малкъар]]
|валюта =
|къошакъ параметр =
|параметрни ачыкълау =
|джер ёлчем =10,2 минг км²
|халкъ =150,3 минг адам
|кърал оноу форма =
|династия =
|башчыланы чынлары1 =
|башчы1 =
|башчылыкъ этген джыллары1 =
|башчыланы чынлары2 =
|башчы2 =
|башчылыкъ этген джыллары2 =
|башчыланы чынлары3 =
|башчы3 =
|башчылыкъ этген джыллары3 =
|башчыланы чынлары4 =
|башчы4 =
|башчылыкъ этген джыллары4 =
|башчыланы чынлары5 =
|башчы5 =
|башчылыкъ этген джыллары5 =
|башчыланы чынлары6 =
|башчы6 =
|башчылыкъ этген джыллары6 =
|дин =
|къошакъ_параметр1 = Миллетле
|параметрни ачыкълау1 = къарачайлыла 46,8%<br/>оруслула 43,0%<br/>абазалыла 2,6%
|Этап1 =
|Дата1 =
|Джыл1 =
|Этап2 =
|Дата2 =
|Джыл2 =
|Этап3 =
|Дата3 =
|Джыл3 =
|Этап4 =
|Дата4 =
|Джыл4 =
|Этап5 =
|Дата5 =
|Джыл5 =
|Этап6 =
|Дата6 =
|Джыл6 =
|къошакъ_параметр2 = Къурамы
|параметрни ачыкълау2 = 1 шахар, 6 район
|дери =
|д1 =
|д2 =
|д3 =
|д4 =
|д5 =
|д6 =
|д7 =
|сора =
|п1 =
|п2 =
|п3 =
|п4 =
|п5 =
|п6 =
|п7 =
|белги =
}}
 
'''Къарачай автоном область''' ([[1936 джыл]]гъа дери болгъан орфографияда — ''Qaracaj avtonom oвlast'', {{lang-ru|Карачаевская автономная область}}) — [[СССР]]-де [[1926]]-[[1943]] джыллада болгъан административ биримди.
 
[[Ара шахар]]ы — Микоян-шахар (бюгюннгю [[Къарачай шахар]]) болгъанды.
 
== Тарихи ==
 
Область, [[26 апрель]] [[1926 джыл]] Къарачай-Черкес автоном областны ''Къарачай автоном область'' бла ''Черкес миллет округга'' ([[1928 джыл]]дан — [[Черкес автоном область]]) бёлюннген сагъатында [[Шимал-Кавказ край]]ны къурамында къуралгъанды.
 
[[13 март]] [[1937 джыл]]дан область, [[Ставрополь край|Орджоникидзевский край]]ны къурамына киреди, [[12 январь]] [[1943 джыл]]дан — [[Ставрополь край]]ны къурамында.
 
[[Къарачайлыла]]ны [[Орта Азия]] бла [[Къазахстан]]нга кёчюрюуню эсебинде Къарачай автоном область [[1943 джыл]]ны [[12 октябрь|12 октябрында]] къурутулгъанды. Областны джерлери [[Ставрополь край]] бла Черкес автоном областны арасында юлешилиннгендиле, ''Микоян'' бла ''Учкулан'' районладан къуралгъан [[Клухор район]] а уа [[Гюрджю ССР]]-ге берилгенди.
 
Къарачайлыла ызларына къайтхандан сора джангыдан [[Къарачай-Черкес автоном область]] къуралгъанды.
 
== Административ бёлюнюую ==
[[1 январь]] [[1941 джыл]]да халгъа кёре областны къурамына 1 шахар бла ([[Къарачай шахар|Микоян-Шахар]]) 6 район киргенди<ref name="ВИП">{{cite web|url=http://wwhp.ru/karah-kar.htm|title=Карачаевский район. Всемирный исторический проект|archiveurl=http://www.webcitation.org/65tZtyoem|archivedate=2012-03-03}}</ref>:
* [[Зеленчук район]] — [[Зеленчук]] стансе
* [[Гитче Къарачай район]] — [[Нарсана]] (административ аралыгъы болгъанлыгъына, районну къурамына кирмегенди)
* Микоян район — [[Коста Хетагуров атлы эл]]
* Преграда район — [[Преградна]] стансе
* [[Джёгетей Аягъы район]] — [[Джёгетей Аягъы]] стансе
* Учкулан район — [[Учкулан]] эл
 
== Халкъы ==
1926 джылгъы бютёусоюз халкъ санаугъа кёре областда 64&nbsp;613<ref name="Перепись1926">{{cite web|url=http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_26.php?reg=354|title=Всесоюзная перепись населения 1926 г.|archiveurl=http://www.webcitation.org/65tZvfJoy|archivedate=2012-03-03}}</ref> адам джашагъанды.
 
1939 джылгъы бютёусоюз халкъ санаугъа кёре областда 150&nbsp;303<ref name="Перепись1939">{{cite web|url=http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_nac_39_gs.php?reg=8&gor=3&Submit=OK|title=Всесоюзная перепись населения 1939 г.|archiveurl=http://www.webcitation.org/618gijJbL|archivedate=2011-08-23}}</ref> адам джашагъанды (аны ичинде: шахарчыла — 10&nbsp;713 адам, элчиле — 139&nbsp;590 адам). Миллет къурамы былай болгъанды:
{| class="wikitable"
|-
! Миллет !! Саны !! Юлюшю, %
|colspan=2 align=center bgcolor="#BFDFFF"|<big>'''Къарачай автоном область'''</big>
|-
| [[Къарачайлыла]] || align="right"|70&nbsp;301 || align="right"|46,8
|[[Кърал]]ы:||[[СССР]]
|-
| [[Оруслула]] || align="right"|64&nbsp;596 || align="right"|43,0
|Статусу:||автоном область
|-
| [[Абазалыла]] || align="right"|3&nbsp;893 || align="right"|2,6
|Киргенди:||[[РСФСР]]-ге
|-
| [[Тегейлиле]] || align="right"|3&nbsp;578 || align="right"|2,4
|Бёлюнюую:||6 районнга
|-
| [[Украинлиле]] || align="right"|2&nbsp;297 || align="right"|1,5
|[[Ара шахар]]ы:||[[Микоян-Шахар ]]
|-
| [[Къабартылыла]] || align="right"|1&nbsp;154 || align="right"|0,8
|Къуралгъанды:||[[1926]]-[[1943]] дж.
|-
| [[Ногъайлыла]] || align="right"|713 || align="right"|0,5
|[[Официал тил]]и:||[[орус тил|орус]], [[къарачай-малкъар тил|къарачай-малкъар]]
|-
| [[Грекле]] || align="right"|623 || align="right"|0,4
|Халкъ саны:||150,3 минг
|-
| [[Черкеслиле|Адыгейлиле (черкеслиле)]] || align="right"|505 || align="right"|0,3
|Миллетлери:||[[къарачайлыла]] 46,8%, [[оруслула]] 43,0%, [[абазалыла]] 2,6%
|-
|Джер ёлчеми:||11,5 минг км²
|}
'''Къарачай автоном область''' ([[1936 джыл]]гъа дери орфографияда — ''Qaracaj avtonom oblast'', {{lang-ru|Карачаевская автономная область}}) — [[СССР]]-де [[1926]]-[[1943]] джыллада административ бёлюм болгъанды. Алгъа Шимал-Кавказ, [[1937 джыл]]дан Орджоникидзевский крайына киргенди [[РСФСР]]-ни. [[Ара шахар]]ы — Микоян-шахар (бюгюннгю [[Къарачай-шахар]]).
 
== Дагъыда къарагъыз ==
[[1926 джыл]] [[26 апрель|26 апрелде]] къуралгъанды, [[Къарачай-Черкес АО]] (автоном область) Къарачай АО бла [[Черкес миллет округ]]га бёлюннген сагъатда. [[1943 джыл]] [[12 октябрь|12 октябрда]] къурутулуннганды, [[къарачайлыла]] [[Орта Азия]] бла [[Къазакъстан]]нга кёчюрюлген сагъатда. Автоном областны джерлери кёбюсюне [[Ставрополь край]]гъа къошулуннгандыла, Клухор район а — [[Гюрджю]] ССР-ге.
* [[Къарачай-Черкесия]]
 
== Белгиле ==
Къарачайлыла ызларына къайтхандан сора джангыдан [[Къарачай-Черкес автоном область]] къуралгъанды.
{{белгиле}}
 
{{тамамланмагъан статья|тарих}}
{{тамамланмагъан статья|къарачай-черкесия}}
 
[[Категория:ТарихРСФСР-ни автоном областлары]]
[[Категория:Къарачай-Черкесияны тарихи]]
 
[[br:OE Karatchay]]
Чыкъгъаны — «https://krc.wikipedia.org/wiki/Къарачай_автоном_область»