Уллу депрессия: Версияланы арасында башхалыкъ

# Биринчи дуния къазуат уллу депрессияны чурумларыны бири болады - американ экономика аллында правительствону аскер сыпаришлери бла «толгъанды», къазауатны бошалыуу бла къралла ол санда сауут-саба керек болмайды да, къралны аскер-индустрия комплексинде рецессия башланады, ол рецессия хоншу санагъатлагъа да тиеди.

# Маржинал ёнгкючле. Аны магъанасы тынчды - компанияны акцияларын аны 10% багъасын бериб алыргъа болгъанды. Сёз ючюн, 1000 долларлыкъ багъасы болгъан акцияланы 100 долларгъа сатыб алыргъа болгъанды. Ёнгючню бу тюрлюсю 20-чы джыллада популяр болгъанды. Алай а бу ёнгючде бир хыйлалыкъ болгъанды. Брокер къачан излесе ол заман борчну къайтарылыуун излерге эркин болгъанды, ол излем келсе 24 сагъатны ичинде тёлерге керек болгъанды. Аны аты марж излем болгъанды. Марж излем кредитге сатылыб алыннган акцияланы сатыугъа келтиргенди. 1929 джылны 24-чю октябрында нью-йорк брокерле кёблюк санда марж ёнгкючлени ызына излеб башлайдыла. Бу борчланы тёлерге керек болгъанды, банклада ахчаны джетишмезлигине келтиргендиле (банкланы активлери къыйматлы къагъытлагъа салыннганлары себебли, банкла аланы сатыб башлайдыла), ол 60 минг банкны батыууна себеб болады, халкъла арасы банкла конкурент банкланы, американ компанияланы капеклеге сатыб алыр мадар табадыла. Джамагъат ахыры бла батханындан сора АБШ-ны федерал резервини банкирлери АБШ-ны алтын стандартын чыгъарыр оноу этедиле. Ол нюзюр бла АБШ-да къалгъан алтынны джыяргъа оноу этедиле. Депрессияны эсеблери бла кюрешир ючюн деб, [[АБШ-ны халкъындан 1933 джыл алтын конфискация]] этиледи.