Бютеулюк ич продукт: Версияланы арасында башхалыкъ

'''Бютеулюк ич продукт''' ({{Lang-en|Gross Domestic Product}}), къысхартылыуу —— '''БИП''' ({{Lang-en|GDP}}) —— джылны ичинде, бир къралны территориясында, [[Чыгъарыуну факторлары|чыгъарыуну факторларыны]] миллет иелигине къарамай, экономиканы бютеу санагъатларында саулай ахыр (туура хайырланыргъа хазыр) товарла бла къуллукъланы сауда багъасыды. Бу ангылам биринчи кере 1934 джыл Саймон Кузнец бла теджелгенди.

* ''номинал'' ({{Lang-en|nominal GDP}}) (абсолют) —— санауну бара тургъан джыллны багъаларында белгиленеди.

* ''керти'' ({{Lang-en|real GDP}}) (инфляциягъа эс бёлюнюб) —— ал джылны, неда башха тамал джылны багъаларында белгиленеди. Керти БИП-де, БИП-ни ёсюую багъаланы ёсюйлерине тюл, чыгъарыуну ёсюуюне байланады.

* эсебдеги БИП —— мадарла толу хайырланмагъан БИП-ди —— бу БИП экономиканы кертиликде мадарлары къалай хайырланнганын кёргюзеди.

* потенциал БИП —— мадарланы толу хайырланнган БИП-ди. Бу БИП экономиканы потенциал мадарларыны кёргюзеди. Экономиканы потенциал мадарлары, керти мадарларындан эсе кёб болуучандыла.

[[FileФайл:GDP nominal per capita world map IMF 2008.png|thumb|center|850px|[[АБШ доллар|АБШ-ны долларында]] ёлчеленнген адам санына БИП(2008 джылгъа кёре)<br />

* '''<font color=Green>Максимум</font>:''' [[Люксембург |Люксембург]] — 58&nbsp;600 USD

* '''<font color=Red>Минимум</font>:''' [[Кюнчыгъыш Тимор|Кюнчыгъыш Тимор]] — 400 USD

* '''<font color=Blue>Бютеу дунияда суммасы</font>:''' 55,5 [[триллион|триллион]] USD

=== 1. Хайырлагъа кёре ===

:w &mdash;— джал;

:r &mdash;— хайырла бла иелик мюлкге процентле;

:R &mdash;— рента тёлеуле;

:p &mdash;— алыннган хайыр;

:A &mdash;— амортизация, неда джюрютюлген капиталны джангыртыу;

:T &mdash;— къошакъ налогла (тюз налогла эсебленнгенге саналадыла).

Джал(айлыкъ), рента, алыннган хайыр, процент. Чыгъарыуну факторларындан алыннганла: урунуу&nbsp;&mdash;— джал; капитал&nbsp;&mdash;— процент; саудюгерчилик&nbsp;&mdash;— алыннган хайыр; джер&nbsp;&mdash;— рента.

=== 2. Джоюмлагъа кёре ===

:C &mdash;— юй мюлклени ахыр хайырланыуларына джоюмла;

:I &mdash;— бютёлюк инвестицияла;

:G &mdash;— товарла бла къуллукъланы кърал джанындан сатыб алыу;

:X_n &mdash;— кирсиз экспорт.

=== 3. Чыгъаргъан продукцияны суммасына кёре ===

БИП-ини уллулугъу бла дунияда биринчи орунну [[АБШ|АБШ]] алады, алай а адам башына БИП бла алда [[Катар|Катарды]]. Россия 6-чы орундады, алай а адам санына саналса 53 орундады.

|1||[[АБШ|АБШ]]||14&nbsp;264&nbsp;600

|2||[[Къытай|Къытай]]||7&nbsp;916&nbsp;429

|3||[[Япония|Япония]]||4&nbsp;354&nbsp;368

|4||[[Индия|Индия]]||3&nbsp;288&nbsp;345

|5||[[Германия|Германия]]||2&nbsp;910&nbsp;490

|6||[[Россия|Россия]]||2&nbsp;260&nbsp;907

|7||[[Уллу Британия|Уллу Британия]]||2&nbsp;230&nbsp;549

|8||[[Франция|Франция]]||2&nbsp;130&nbsp;383

|9||[[Бразилия|Бразилия]]||1&nbsp;981&nbsp;207

|10||[[Италия|Италия]]||1&nbsp;814&nbsp;557

|11||[[Мексика|Мексика]]||1&nbsp;548&nbsp;007

|12||[[Испания|Испания]]||1&nbsp;396&nbsp;881

|14||[[Канада|Канада]]||1&nbsp;303&nbsp;234

|15||[[Тюрк|Тюрк]]||915&nbsp;184

|16||[[Индонезия|Индонезия]]||908&nbsp;242

|17||[[Иран|Иран]]||819&nbsp;799

|18||[[Австралия|Австралия]]||795&nbsp;305

| — || ''[[Тайвань|Тайвань]]'' ||''711&nbsp;418''

|19||[[Нидерландла|Нидерландла]]||675&nbsp;375

| 1 || [[АБШ|АБШ]] ||14&nbsp;204&nbsp;322

| 2 || [[Къытай|Къытай]] ||7&nbsp;903&nbsp;235

| 3 || [[Япония|Япония]] ||4&nbsp;354&nbsp;550

| 4 || [[Индия|Индия]] ||3&nbsp;388&nbsp;473

| 5 || [[Германия|Германия]] ||2&nbsp;925&nbsp;220

| 6 || [[Россия|Россия]] ||2&nbsp;288&nbsp;446

| 7 || [[Уллу Британия|Уллу Британия]] ||2&nbsp;176&nbsp;263

| 8 || [[Франция|Франция]] ||2&nbsp;112&nbsp;426

| 9 || [[Бразилия|Бразилия]] ||1&nbsp;976&nbsp;632

| 10 || [[Италия|Италия]] ||1&nbsp;840&nbsp;902

| 11 || [[Мексика|Мексика]] ||1&nbsp;541&nbsp;584

| 12 || [[Испания|Испания]] ||1&nbsp;456&nbsp;103

| 14 || [[Канада|Канада]] ||1&nbsp;213&nbsp;991

| 15 || [[Тюрк|Тюрк]] ||1&nbsp;028&nbsp;897

| 16 || [[Индонезия|Индонезия]] ||907&nbsp;264

| 17 || [[Иран|Иран]] ||839&nbsp;438

| 18 || [[Австралия|Австралия]] ||762&nbsp;559

| 19 || [[Польша|Польша]] ||671&nbsp;927

| 20 || [[Нидерландла|Нидерландла]] ||671&nbsp;693

| — ||'''[[Дуния|Дунияда]]'''||'''69&nbsp;490&nbsp;000''' || ёсюу 3.8&nbsp; %

| — ||''[[Европа Бирлик|Европа<br />Бирлик]]''||''14&nbsp;820&nbsp;000'' || ёсюу 1.0&nbsp; %

|1||[[АБШ|АБШ]]||14&nbsp;290&nbsp;000 || ёсюу 1.3&nbsp; %

|2||[[Къытай|Къытай]]||7&nbsp;800&nbsp;000 || ёсюу 9.8&nbsp; %

|3||[[Япония|Япония]]||4&nbsp;348&nbsp;000 || тюшюу 0.4&nbsp; %

|4||[[Индия|Индия]]||3&nbsp;267&nbsp;000 || ёсюу 6.6&nbsp; %

|5||[[Германия|Германия]]||2&nbsp;863&nbsp;000 || ёсюу 1.3&nbsp; %

|6||[[Уллу Британия|Уллу Британия]]||2&nbsp;231&nbsp;000 || ёсюу 0.7&nbsp; %

|7||[[Россия|Россия]]||2&nbsp;225&nbsp;000 || ёсюу 5.6&nbsp; %

|8||[[Франция|Франция]]||2&nbsp;097&nbsp;000 || ёсюу 0.7&nbsp; %

|9||[[Бразилия|Бразилия]]||1&nbsp;990&nbsp;000 || ёсюу 5.2&nbsp; %

|10||[[Италия|Италия]]||1&nbsp;821&nbsp;000 || тюшюу 0.7&nbsp; %

|11||[[Мексика|Мексика]]||1&nbsp;559&nbsp;000 || ёсюу 1.4&nbsp; %

|12||[[Испания|Испания]]||1&nbsp;378&nbsp;000 || ёсюу 1.1&nbsp; %

|13||[[Канада|Канада]]||1&nbsp;307&nbsp;000 || ёсюу 0.6&nbsp; %

|14||[[Къыбыла Корея|Къыбыла Корея]]||1&nbsp;278&nbsp;000 || ёсюу 2.5&nbsp; %

|15||[[Индонезия|Индонезия]]||915&nbsp;900 || ёсюу 6.1&nbsp; %

|16||[[Тюрк|Тюрк]]||906&nbsp;500 || ёсюу 1.5&nbsp; %

|17||[[Ира|Иран]]||842&nbsp;000 || ёсюу 6.5&nbsp; %

|18||[[Австралия|Австралия]]||800&nbsp;500 || ёсюу 2.2&nbsp; %

|19|| ''[[Тайвань|Тайвань]]'' ||''738&nbsp;800'' || ёсюу 1.9&nbsp; %

|20||[[Нидерландла|Нидерландла]]||670&nbsp;200 || ёсюу 1.8&nbsp; %

* [[ЦРУ|ЦРУ]][[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2001rank.html]

[[CategoryКатегория:Экономика]]

[[bn:মোট অভ্যন্তরীণদেশজ উৎপাদন]]