Гуанону юсюнден закон: Версияланы арасында башхалыкъ

Контент кетерилди Контент къошулгъанды
Ernác (сюзюу | къошакъ)
Ernác (сюзюу | къошакъ)
гТюзетиуню ачыкълауу джокъду
Тизгин 1:
'''Гуанону юсюнден закон''' ({{lang-en|Guano Act}}), неда '''Гуано айрымканланы юсюнден закон''' ({{lang-en|Guano Islands Act}}) — [[18 август]] [[1856 джыл]] [[АБШ]]-ны Конгресси къабыл этген федерал законду. Бу законнга кёре АБШ-ны гражданларына [[гуано]] болгъан, алай а башха къралланы юрисдикциясыны тышында болгъан, законнга келишген иеси болмагъан эмда джерли халкъы болмагъан, не тюрлю айрымканны[[айрымкан]]ны да кючлерге эркинлик берилгенди. Закон АБШ-ны президентине да, гуанолу айрымканлагъа гражданланы интереслерин джакълар ючюн аскер кючню хайырланыргъа,хайырландырыргъа хакъ бергенди
 
{{цитата|Бирлешген Штатланы гражданы, башха правительствону юрисдикциясында болмагъан, башха правительствону гражданлары алмагъан къайсы болса да бир айрымканда, рифде неда къаяда гуанонугуано чыкъгъан джерни табыб, ол айрымканда джерлешиб, зорлукъсуз аннга ие бола эсе, бу айрымкан, риф неда къая президентни къарамынаойуна кёре Бирлешген Штатланы джерине саналыргъа боллукъду.|автор=«Гуанону юсюнден закон», биринчи параграф}}
 
== Законну чыкъгъаныны чурумлары ==
XIX ёмюрню аллында гуано, эл мюлкде джер семиртгич кибик, бек багъалы болгъанды. [[Шош океан]]ны айрымканларында гуано чыкъгъан джерле кёб санда болгъаны [[1855 джыл]] Бирлешген Штатлада белгили болгъанды. Бу законну Конгресс, багъалы ресурсланы къайнакъларын кючлеуню терклендирир ючюн эмда контролну тынчыракъ этер ючюн къабыл этгенди.
 
Закон, гуано айрымканланы АБШ-ны иеликлерине санаргъа ачыкъ халда эркинлик бергенди, алай а гуано чыкъгъан джерле тауусулгъандан сора АБШ-ны бу иеликлени сакъларгъа борчу болмагъанын да белгилегенди. Алай бла закон, кючлеген адамланы — АБШ-ны гражданларыны интереслери къалмагъанындан сора бу джерлеге бериллик статусну ачыкъ этмегенди.
 
Бу законну юсю бла 50-ден артыкъ айрымкан ючюн дау айтылгъанды. Аладан бусагъат заманнга дери Бирлешген Штатланы иелигинде бу айрымканла турадыла: [[Бейкер айрымкан|Бейкер]], [[Джарвис айрымкан|Джервис]], [[Хоулэнд]], [[ Кингмен риф]], [[Джонстон атолл]], [[Мидуэй атолл]]. Къалгъанла энди АБШ-ны территориясы тюлдюле. [[Навасса айрымканла]] ючюн [[Гаити Республика]] даулашады. [[Серранилья]] бла [[Бахо-Нуэво]] айрымканла ючюн бюгюннге дери тындырылмагъан къыйын даулашыу барады. [[1971 джыл]]да АБШ бла [[Гондурас]], [[Сисне|Сисне (Свон) айрымканлада]] Гондурасны [[суверенитет]]ин таныгъан кесаматха къол салгъандыла.
 
== Джибериуле ==