Колониализм: Версияланы арасында башхалыкъ
Контент кетерилди Контент къошулгъанды
Къарачайлы (сюзюу | къошакъ) |
Къарачайлы (сюзюу | къошакъ) |
||
Тизгин 58:
Колониалыкъ система административ джанындан эки форма бла ишлегенди «[[доминион]]а» (колониягъа тамадалыкъ метрополиядан салыннган [[вице-королевство|вице-король]], генерал-капитан неда генерал-губернатор этгендиле), неда «[[протекторат]]» формада. Идеология джаны бла колонизация культураны джайыу сылтау бла баргъанды (культуртреггерлик, [[модернизация]], [[вестернизация]]) . Колонизацияны испан вариантында католицизмни, испан тилни экспансиясы [[энкомьенда]] системаны юсю бла бардырылгъанды. Голланд вариантда Къыбыла Африканы колонизациясы [[апартеид]] бла байламлы болгъанды, джерли халкъ орунларындан къысталыб резервациялагъа неда бантустанлагъа джыйылгъандыла. Колониячыла джерли халкъдан айры джамагъатла къурагъандыла, ол джамагъатла асламысы бла метрополиядан келген тюрлю-тюрлю къауумладан къуралгъандыла, аланы ичинде аманлыкъчылада кёб болгъандыла. Аны тышында дин джамагъатлада бек джайылгъандыла (Джангы Ингилизни [[пуританла]]ры эмда Кийик Кюнбатышны [[мормонла]]ры). Колония администрация оноуну къолда джерли дин джамагъатланы бир-бирлерине этиб тутханды (индусла бла мусульманланы Индияда) неда бир-бирлерине джау халкъланы джаулукълары бла хайырланыб (Африкада). Администрация кеси джанлы аборигенледен сауутлу бёлекле къурагъанды ([[сипаиле]] [[Индия|Индияда]], [[гуркхиле]] [[Непал]]да, [[зуавла]] [[Алжир]]де).
== Деколонизация. Неоколониализм ==
[[File:Acceso a la independencia.png|thumb|350px|Деколонизация. Къралланы азатлыкъ алгъан даталары]]
Колониялыкъ системаны чачылыуу ([[деколонизация]]) [[Экинчи дуния къазауат]]дан сора, джамагъатда [[гуманизм|гуманизация]] бла [[демократизация]] процессле кючлениую бла башланнганды. Деколонизация ол заманны эки эм кючлю къраллары СССР бла АБШ блада джакъланнганды. [[1947]] джыл Индия бойсунмазлыгъын алады, [[1960]] джылда иги кесек африкан кърал азат боладыла. Колониялыкъ бойсунуудан къутулгъан къралланы биргелей атлары [[Ючюнчю Дуния]] болгъанды. Постоколониялыкъ айныуну кёзюуюнде, кюнбатыш къралла экономика эмда политика джанындан Ючюнчю Дунияны къралларындан кёбге алгъа болгъандыла. Алгъыннгы колонияла бусагъатдада учуз урунуу кюч бла учуз сырьену къайнагъыдыла.
{{викигёзен|Colonialism}}
[[Категория:Политология]]
[[an:Colonialismo]]
| |||