Интернет доменле: Версияланы арасында башхалыкъ

Контент кетерилди Контент къошулгъанды
г clean up
г robot Adding: arz, ru, stq Modifying: hr; cosmetic changes
Тизгин 3:
[[Домен ат|интернет-домен]] нохтала бла, запятойла бла бири-биринден айрылгъан, артындан аллына джазылгъан талай кесекден къуралгъаны себебли, '''огъары дараджаны домени''' ([[Ингилиз тил|ингил.]] ''Top-level domain — TLD'') доменни атыны нохтала бла айрылгъан кесеклерини ахырыды. Сёз ючюн, ''www.example.com'' доменде, огъары дараджаны домени ''com''-ду.
 
Огъары дараджаны доменлерини къурау бла, джакълау бла, административ оноуу бла аллында Постел Джон тамадалыкъ этген [[IANA|IANA]] организация кюрешгенди. Ол организация [[АБШ|АБШ]] аскер министерствосу бла кесаматны тамалында ишлегенди. Джон Постел ёлгенинден сора, бу соруула башха халкъла арасы организациягъа берилгендиле ([[ICANN|ICANN]] — атла бла номерле берген интернет-корпорациягъа) (''Internet Corporation for Assigned Names and Numbers''), сорууда [[АБШ|Бирлешген штатланы]] сатыу-алыу министерствосуна кёчгенди. Бусагъатда ICANN Интернетде, американ кърал организацияла джюрютген чекли хайырланнган TLD тышында бютеу адрес кенгликни [[DNS|DNS]] джакълыгъын эмда оноуун этеди.
 
Техника джанындан огъары дараджаны доменлери ICANN контроль этген [[DNS тамыр серверле|DNS тамыр серверлени]] юслери бла кирирге боллукъду.
 
Огъары дараджаны доменлери талай сыныфха юлешинедиле:
 
== [[Кърал|Къралланы]] баш дараджалы доменлери ==
[[Огъары дараджаны миллет домени|Миллет домен]], огъары дараджаны башха доменлеге кёре эки харифден къуралады, асламысы бла къралланы [[ISO 3166|ISO 3166]] стандартда бегитилген кодлары бла келишедиле.
 
Къралланы огъары дараджаны доменлерини чыгъыуну тарихи быллайды:
Тизгин 16:
'''1985 джыл:'''
 
* 24 июль: домен '''.us''', [[АБШ|АБШ]].
* 24 июль: домен '''.uk''', [[Уллу Британия|Уллу Британия]].
* 24 октябрь: домен '''.il''', [[Израиль|Израиль]].
 
'''1987 джыл:'''
 
* 23 сентябрь: домен '''.ar''', [[Аргентина|Аргентина]].
 
'''1989 джыл:'''
 
* 18 апрель: домен '''.br''', [[Бразилия|Бразилия]].
 
'''1990 джыл:'''
 
* 19 сентябрm: домен '''.su''', [[Совет Союз|Совет Союз]] (Soviet Union).
* 28 ноября: домен '''.cn''', [[Къытай|Къытай]].
 
'''1991 джыл:'''
 
* 1 февраль: домен '''.ec''', [[Эквадор|Эквадор]].
* 26 февраль: домен '''.bo''', [[Боливия|Боливия]].
* 3 сентябрь: домен '''.ag''', [[Антигуа эм Барбуда|Антигуа эм Барбуда]].
* 9 сентябрь: домен '''.py''', [[Парагвай|Перу]].
* 24 декабрь: домен '''.co''', [[Колумбия|Колумбия]].
 
'''1992 джыл:'''
 
* 21 апрель: домен '''.al''', [[Албания|Албания]].
* 1 декабрь: домен '''.ua''', [[Украина|Украина]].
 
'''1993 джыл:'''
 
* 1 июль: домен '''.lv''', [[Латвия|Латвия]].
* 9 сентябрь: домен '''.an''', [[Нидерланд Антиль Айрымканла|Нидерланд Антиль Айрымканла]].
 
'''1994 джыл:'''
 
* 7 апрель: домен '''.ru''', [[Россия|Россия]].
* 26 август: домен '''.am''', [[Эрмен|Эрмен]].
 
'''1995 джыл:'''
 
* 27 январь: домен '''.cl''', [[Чили|Чили]].
 
'''1997 джыл:'''
 
* 16 октябрь: домен '''.af''', [[Афганистан|Афганистан]].
 
== Кърал къауумланы доменлери ==
 
* .asia — [[Азия|Азияны]] [[Австралия|Австралияда]] къошулуб къраллары.
* .eu — [[Европа Бирлик|Европа Бирлик]].
 
== [[Огъары дараджаны бютеулей домени|Огъары дараджаны бютеулей домени]] ==
 
* .aero — авиаулоу индустрияны субъектлерине.
Тизгин 96:
== Эскиленнген эмда хайырланмагъан доменле ==
 
* .nato — халкъла арасы [[НАТО|НАТО]] организацияны бёлеклери — бусагъатда хайырладырылмайды. Эм азы бла Интернетни ачыкъ кесегинден 1996 джыл къоратылгъанды.
* .web — IANA бла Image Online Design энчи коммерциялы регистратор ючюн айрылгъанды, алай бу доменни тамыр серверлери байланмагъанды.
* .csnet — [[CSNET|Computer Science Network]] бла байлам ючюн къуралгъан доменди, 1988 джыл CSNET-ни BITNET бла байланыуу бла хайырланыуу тохтагъанды.
Тизгин 107:
* .example — юлгюле ючюн.
* .invalid — аллынданда терс атла ючюн.
* .localhost — localhost-ну хайырлануда табсызлыкъла болмаз ючюн резервге салыннганды.
* .test — тестледе хайырланыр ючюн.
 
Тизгин 125:
== Джибериуле ==
* [http://visibone.com/countries/countrychart_4080.jpg Дунияны домен картасы 4080x2040]
* [[ISO 3166|ISO 3166]] — къралланы эки харифли кодлары
* [http://www.icann.org/ ICANN-ни сайты]
* [http://www.icann.org/registrars/accredited-list.html ICANN-ни сайтында ишлеген доменлени эмда аланы регистраторларыны списогу.]
Тизгин 131:
{{Интернет доменле}}
 
[[CategoryКатегория:Интернет]]
 
[[als:Top Level Domain]]
[[an:Dominio d'Internet]]
[[ar:مجال المستوى الأعلى]]
[[arz:دومين اعلى مستوى]]
[[ast:Dominiu Internet]]
[[bar:Top Level Domain]]
Тизгин 160 ⟶ 161:
[[gl:TLD (Internet)]]
[[he:סיומת אינטרנט]]
[[hr:InternetskiVršna nastavakdomena]]
[[hu:Legfelső szintű tartomány]]
[[ia:Dominio Internet]]
Тизгин 185 ⟶ 186:
[[pt:Domínio de topo]]
[[ro:TLD]]
[[ru:Домен верхнего уровня]]
[[sah:Үрдүк таhымнаах домен]]
[[sco:Tap-level domain]]
Тизгин 192 ⟶ 194:
[[sq:Kodi i internetit TLD]]
[[sr:Највиши Интернет домен]]
[[stq:TLD]]
[[sv:Toppdomän]]
[[th:โดเมนระดับบนสุด]]