Эрцгерцог: Версияланы арасында башхалыкъ

'''Эрцге́рцог''' ([[НемецНемча тил|немсачанемчача]] -— ''Erzherzog'') — къуру [[Габсбургла|Габсбургланы]] монарх юйлерини членлери хайырланнган титулду. [[Орта ёмюрле|Орта ёмюрлени]] эмда [[Джангы заман|джангы заманны]] эпохасындагъы [[Германия|Германияда]] эрцгерцог [[Герцог (титул)|герцогдан]] мийикди, алай а [[Курфюрст|курфюрст]] бла [[Король|королдан]] алашады. Бу титиул [[Германия|Германияда]] XIX ёмюрню аллына дери хайырланмагъан [[Уллу герцог|уллу герцог]] ([[НемецНемча тил|немсачанемчача]] ''Großherzog'') титулгъа тенгирекди.

Эрцгерцог титул биринчи кере «Privilegium Maius» деген джалгъан документде тюбейди, бу документи австриячы герцог Рудольф IV (1358—1365), ,[[Сыйлы Рим империя|Сыйлы Рим империяны]] импеарторуну австриячы монархлагъа берилген хакъларын кёргюзген буйрукъ кибик кёргюзгенди. «Privilegium Maius» документде, империяны башха герцогларындан мийик этген, эрцгерцог титулну 1156 джыл император [[Фридрих I Барбаросса|Фридрих I Барбаросса]] киргизгенди деб джазылады. Рудольф IV джангы титулну киргизгенини чуруму [[1356 джылны Алтын булласы|1356 джылны Алтын булласында]] [[Карл IV (Сыйлы Рим империяны императору)|Карл IV]] императорну сайлагъан немча бийлени санларын азайтыб, аланы ичинден австриячы герцогну къоратыуу болгъанды.

Австрияны башчыларыны джангы титулун императорла къабыл этмегендиле, алай а герцог [[Эрнст (Австрияны герцогу)|Эрнстден]] (1406—1424) башлаб, австрияны башчылары бу титулну хайырланыб башлагъандыла. Биринчи кере эрцгерцог титулну Габсбургланы юйюнден император [[Фридрих III (Сыйлы Рим империяны императору)|Фридрих III]] къабыл этгенди. 1458 джыл бу титулну кесини кичи къарнашына [[Альбрехт VI (Австрияны эрцгерцогу)|Альбрехт VI-гегъа]] бергенди, 1477 джылда уа [[Сигизмунд (Австрияны эрцгерцогу)|Сигизмунд Тирольчугъа]] берилгенди. 1482 джылдан сора эрцгерцог титулну Фридрих III джашы, [[Максимилиан I (Сыйлы Рим империяны императору)|Максимилиан I]] император болгъунчу хайырланнганды.

XVI ёмюрден башлаб эрцгерцог титул къуру Австрияны монархыны титулу болуб къалмай Габсбургланы династиясыны бютеу келечилери бла да хайырланнганды. Аны магъанасы, Европаны башха король юйлеринде [[Принц|принц]] неда [[Бий|бий]] титулланы магъанасына келишиб башлагъанды. Бу адет [[Австрия империя|Австрия империя]] (1804—1867) бла [[Австрия-Маджар империя|Австрия-Маджар империяны]] (1867—1918) заманларындада къалгъанды.

Австрияда монархияны къоратылыуу бла (1918) титулла къурутулгъандыла, [[Австрия|Австрия Республикада]] эрцгерцог титул бла хайырланыу законнга къаршчыды, алай а тышында джашагъа Габсбургланы туудукълары бу титул бла бусагъатдада хайырланадыла.

* [http://www.geocities.com/eurprin/austria.html Эрцгерцог титулну бусагъатдагъы хайырланыуу]