Фиуме эркин шахар
Фиуме эркин шахар (ит. Stato libero di Fiume, хорв. Slobodna Država Rijeka) — 1920 — 1924 джыллада бойсунмагъан кърал (эркин шахар) болгъанды. Территориясы 28 км² болгъанды — Риека шахар (ит. Fiume) эм Италия бла байлагъан тар коридор.
| Фиуме эркин шахар Stato libero di Fiume Slobodna riječka država Fiumei Szabad Állam Freistaat Fiume Шахар-кърал | |||||||
| |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||
| Ара шахары | Фиуме | ||||||
| Тил(лер)и | итальян тил, хорват тил, маджар тил, немец тил | ||||||
| Валютасы | Итальян лира | ||||||
| Джер ёлчеми | 28 км² | ||||||
| Кърал оноууну формасы | Республика | ||||||
| Президент | |||||||
| - 1921-1922 | Рикардо Занелло | ||||||
| - 1922 | Джованни Джуриати | ||||||
| Аскер губернатор | |||||||
| - 1923-1924 | Гаэтано Джардино | ||||||
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
Фиуме соруу тюзет
Биринчи дуния къазауатдан сора Австрия-Маджар чачылады, Фиумеге иелик уллу халкъла арасы проблема болуб чыгъады — бу магъаналы тенгиз портха Югославия бла Италия дау этгендиле. Хорлагъан къралланы келишиулерине кёре Фиуме бойсунмагъан кърал болгъанды. Американ президент Вудро Вильсон бу чек конфликтде тёречи болгъанды[1]. Аны теджеуюне кёре Фиумеде Миллетлени Лигасыны штаб-фатары орналыргъа керек эди[2].
12 ноябрь 1920 джыл Фиуме конфликтни эсебинде Рапалло кесамат (1920) къабыл этиледи, аннга кёре бютеу тарафла Фиумени азатлыгъын таныйдыла эм аны саулугъун джакъларгъа борчланадыла. АБШ, Франция эм Уллу Британия джангы къралны таныйдыла.
Аны къой, былайда дунияда эм гитче коммунист партия да болгъанды.
3 март 1922 джыл джерли фашистле правительствону тюшюредиле, властны кючлеб, Италиядан болушлукъ тилейдиле. 17 мартда Фиумеге итальян аскер киреди.
27 январь 1924 джыл Серблилени, Хорватлыланы эмда Словенлилени Королевствосу бла Италия Королевствону арасында Рим кесамат къабыл этиледи, аннга кёре Италия Фиумени кесине къошады, СХСК уа Сушак шахаргъа ие болады. Фиумени правительствосу бу кесаматны танымай, кёчгюнчюлюкде ишлеб тургъанды[3].
Дагъыда къарагъыз тюзет
Джибериуле тюзет
Белгиле тюзет
- ↑ Peacemaking, 1919 by Harold G. Nicolson
- ↑ Ljubinka Toševa-Karpowicz. D’Annunzio u Rijeci: mitovi, politika i uloga masonerije. — Rijeka, Izdavački centar Sušak, Biblioteka Dokumenti; sv. 23, 2007.
- ↑ Massagrande, Danilo L. Italia e Fiume 1921—1924: dal 'Natale di sangue' all’annessione. — Milano, Cisalpino — Goliardica Istituto Editoriale, 1982.