Тинвальд
Тинвальд (ингил. Tynwald, мэн Tinvaal) — Мэн айрымканны парламентиди. Тинвальд, дунияны эм эски парламентлерини бириди, ол 979 джылда къуралгъанды. Дуглас шахарда орналыбды. 35 депутатндан къуралады.
Парламентге башчылыкъ Тинвальдны председатели этеди, ол депутатланы ичинден сайлананады. Формал халда ол британ монархны келечиси — лейтенант-губернатор бла бегитиледи, алай талай ёмюр бегитмегени болмагъанды. Тинвальдны президенти де-факто айрымканны башчысыды (де-юре «айрымканны Лорду/Ледиси» Уллу Британияны монархыды). Парламент тыш эмда ич политиканы сорууларына къарайды.
Тинвальд эки палатадан къуралады: тёбен — Ачхычланы палатасы (ингил. House of Keys, мэн Kiare as Feed — «джыйырма тёрт»), ачыкъ бютеу чёб атыу бла сайланады, эмда огъары палатадан — Закон къураучу кенгешден (ингил. Legislative Council, мэн Choonseil Slattyssagh), аннга членлени тёбен палата сайлайды. Законланы къурауу бла асламысы тёбен палата кюрешеди, огъары палата уа бегитген этеди. Эки палата да къабыл этген закон Мэн айрымканны Лордуна бериледи, ол да аны патчах санкция алыр ючюн лейтенант-губернаторгъа джибереди. Алай а, огъары палата законну къабыл этмесе, не да тёбен палата унамагъан тюрлендириуле салса, тёбен палата огъары палатаны къабылын алмагъанлай патчах санкциягъа чыгъарыргъа болады; ол себебден, огъары палатаны политика ауурлугъу алай уллу тюлдю. .[1]
1706 бла 1874 джылланы арасында Ачхычланы палатасы, Мэн айрымканны алгъыннгы ара шахарыКаслтаунда олтургъандын.
Сейир фактла тюзет
Мэн айрымканны парламенти дунияда тыйылыусуз ишлеген эм эски къарт парламентге саналады. Исландияны парламенти (альтинг), эм эскиге саналса да, 1801—1845 джыллада официал ишлемегенди, IX ёмюрде къуралгъан фарер лагтингни да ишлеуюнде тыйылыула болгъанды.гьироиопиибъ иъь